 Τί είναι;
Ο όρος “αυχενική μυελοπάθεια” αναφέρεται σε βλάβη από συμπίεση του νωτιαίου μυελού μέσα στον σπονδυλικό σωλήνα και προκαλείται συνήθως από στένωση της εσωτερικής διαμέτρου του σωλήνα εξαιτίας της “φυσιολογικής” φθοράς (εκφύλισης) των ιστών. Είναι μια εξαιρετικά ύπουλη νόσος διότι αναπτύσσεται σταδιακά και βραδέως με αποτέλεσμα να μη γίνεται αντιληπτή από τον ασθενή μέχρι που να φτάσει σε σχετικά προχωρημένο στάδιο. Προκαλεί δυσκολία στη βάδιση, αστάθεια, διαταραχές στη λεπτή κινητικότητα των χεριών, αδυναμία και μούδιασμα στα χέρια, διαταραχές της κύστης, και μπορεί να οδηγήσει εάν αφεθεί αδιάγνωστη και χωρίς αντιμετώπιση σε παράλυση. Οι ασθενείς παραπονιούνται αρχικά για ζάλη, πόνο στον αυχένα, ενώ σε πιο προχωρημένα στάδια ότι “δεν ορίζουν τα πόδια τους”, τους “πέφτουν πράγματα από τα χέρια”, δε μπορούν να κουμπώσουν κουμπιά, δυσκολεύονται στο ξύρισμα, έχουν έντονη δυσκολία στο περπάτημα και συχνές πτώσεις. Δεν είναι σπάνιες οι περιπτώσεις όπου ασθενείς σε αρχικά στάδια της νόσου, αδιάγνωστης ακόμα, μετά από κάποια ήπια κάκωση στο κεφάλι ή τον αυχένα εμφανίζουν δραματική επιδείνωση της κατάστασής τους, ακόμη και παράλυση. Πού οφείλεται; Ο νευρικός ιστός είναι ένας εξαιρετικά εξειδικευμένος ιστός και για το λόγο αυτό πρακτικά δεν “αναγεννάται”. Επομένως, οι βλάβες οι οποίες οφείλονται σε καταστροφή νευρικών κυττάρων είναι μόνιμες και μη αναστρέψιμες. Αντίθετα, βλάβες που οφείλονται σε δυσλειτουργία των κυττάρων είναι δυνητικά αναστρέψιμες. Συνήθως, σε περιπτώσεις αυχενικής μυελοπάθειας οι δύο αυτές καταστάσεις, (καταστροφή και δυσλειτουργία) συνυπάρχουν σε άλλοτε άλλη αναλογία και μετά την άρση του αιτίου (εν προκειμένου της πίεσης στο νωτιαίο μυελό) μπορεί να υπάρξει μερική αναστροφή των συμπτωμάτων αλλά συνήθως όχι πλήρης. Αυτό προφανώς οφείλεται στην παραμονή των “μόνιμων” βλαβών οι οποίες έχουν επισυμβεί εξαιτίας της καταστοφής του νευρικού ιστού. Όσο πιο προχωρημένο είναι το στάδιο της νόσου, τόσο η αναλογία “καταστροφής” προς “δυσλειτουργίας” των κυττάρων βαραίνει προς την πρώτη και επομένως οι πιθανότητες βελτίωσης είναι μικρότερες. Επομένως, είναι σημαντικό η διάγνωση και η θεραπεία να γίνονται εγκαίρως, προκειμένου να “προληφθεί η παράλυση”, να προλάβουμε δηλαδή τη σχεδόν βέβαιη εξέλιξη της νόσου. Πώς διαγιγνώσκεται; Η διάγνωση μπαίνει (ιδιαίτερα σε προχωρημένες περιπτώσεις) με το ιστορικό και την κλινική εξέταση. Σε κάθε περίπτωση επιβεβαιώνεται με Μαγνητική Τομογραφία στον αυχένα, ενώ συχνά βοηθητική ειναι και η Αξονική Τομογραφία. Δυστυχώς καθώς τα συμπτώματα της πάθησης είναι σχετικά κοινά, αυτή διαλάθει της προσοχής πολλών ιατρών, ακόμη και Ορθοπεδικών, με αποτέλεσμα να διαγιγνώσκεται σε προχωρημένο στάδιο. Επομένως, απαιτείται υψηλός βαθμός υποψίας και κλινικός έλεγχος από ειδικό προκειμένου να διαγνωσθεί και να αντιμετωπισθεί σε αρχικό στάδιο. Πώς αντιμετωπίζεται; Εφ΄όσον επιβεβαιωθεί η διάγνωση, η αντιμετώπισή της είναι αποκλειστικά χειρουργική. Η αυχενική μυελοπάθεια εκφυλιστικής αιτιολογίας αποτελεί ένα φαινόμενο με μηχανική αιτία και ως εκ τούτου απαιτεί μηχανική λύση. Η χειρουργικής αποσυμπίεση του νωτιιαίου μυελού, η απομάκρυνση από τον σπονδυλικό σωλήνα των ιστών που στενεύουν τη διάμετρό του και η σταθεροποίησή του σε εκείνο το επίπεδο αποτελούν τη βάση όλων των χειρουργικών τεχνικών. Αυτές χωρίζονται γενικά σε δύο μεγάλες κατηγορίες, η πρώτη με πρόσθια προσπέλαση, δηλαδή μια μικρή – περίπου 3 εκατοστά – τομή στο λαιμό και η δεύτερη με οπίσθια προσπέλαση, δηλαδή με τομή στον αυχένα. Η κάθε μία από τις τεχνικές έχει τις δικές της ενδείξεις, συνήθως όμως η πρόσθια προσπέλαση είναι η συχνότερα χρησιμοποιούμενη. Η επέμβαση σε έμπειρα χέρια είναι ασφαλής και με πολύ υψηλά ποσοστά επιτυχίας. Ο ασθενής μπορεί να σηκωθεί από το κρεβάτι ακόμα και την ίδια μέρα της επέμβασης και συνήθως μπορεί να επιστρέψει στο σπίτι του την επόμενη μέρα. Στις περισότερες περιπτώσεις αντιλαμβάνεται άμεσα τη διαφορά στο πώς νιώθει τα χέρια του και στο πως περπατά. Σε κάθε περίπτωση, είναι ικανοποιημένος γνωρίζοντας πως έκανε ό,τι περνούσε από το χέρι του για να μην επιβαρυνθεί περισσότερο και κινδυνεύσει να καταλήξει με σοβαρή αναπηρία.
Τι πρέπει να προσέχω; Όπως είπαμε στην αρχή, η αυχενική μυελοπάθεια έχει ως αιτία την εκφύλιση της σπονδυλικής στήλης η οποία είναι γενικά αναπόφευκτη. Σε άλλους ανθρώπους εμφανίζεται νωρίτερα ή/και εντονότερα και σε άλλους καθυστερεί. Σε ένα βαθμό έχει γενετική βάση και προδιάθεση. Σημαντικό ρόλο όμως παίζει και η χρήση. Η κακή χρήση του αυχένα μπορεί να επιταχύνει την εκφύλιση και μακροχρόνια να προκαλέσει βλάβες μη αναστρέψιμες. Είναι σημαντικό να αποφεύγει κάποιος την πολύωρη κάμψη του αυχένα, π.χ. να διαβάζει ή να γράφει με σκυμένο το κεφάλι ή να κάνει έντονες και απότομες κινήσεις του αυχένα. Η οθόνη του υπολογιστή είναι καλό να είναι σχετικά ψηλά, στο επίπεδο των ματιών ώστε να μη χρειάζεται κάποιος να είναι σκυμένος για να εργαστεί. Η πολύωρη ενασχόληση με τα “έξυπνα κινητά” τα οποία κατά κανόνα κρατά κάποιος χαμηλά και κάμπτει τον αυχένα προκειμένου να κοιτά την οθόνη είναι ένας σίγουρος τρόπος για να επιταχύνει την εκφύλιση της σπονδυλικής στήλης και να εξασφαλίσει ανάλογα προβλημάτων στο μέλλον. Επίσης, το να φορά κανείς κολλάρο για μεγάλο χρονικό διάστημα επειδή πονάει ο αυχένας, αδυνατίζει τους μύες και έχει μακροχρόνια αρνητικά αποτελέσματα. Αντίθετα, η εκγύμναση και ενδυνάμωση των αυχενικών μυών με ειδικές ισομετρικές ασκήσεις που οι φυσικοθεραπευτές μπορούν να υποδείξουν μπορεί να έχει προστατευτικό ρόλο. Συμπερασματικά Η Αυχενική Μυελοπάθεια είναι μια κατάσταση ύπουλη και επικίνδυνη η οποία μπορεί να οδηγήσει σε παράλυση. Είναι σημαντικό να υπάρχει υψηλή υποψία και επαγρύπνηση από τους ιατρούς αλλά και από τους ίδιους τους ασθενείς έτσι ώστε τα συμπτώματα που μπορεί να σχετίζονται με την πάθηση αυτή, όπως συχνό μούδιασμα στα χέρια, αδυναμία και δύσκολος έλεγχος των ποδιών, δυσκολία στο περπάτημα και κακή ισορροπία να οδηγούν σε εξέταση στον ειδικό ή/και σε ειδικές απεικονιστικές εξετάσεις (μαγνητική τομογραφία) προκειμένου να γίνει έγκαιρη διάγνωση της κατάστασης. Πολλές φορές, καθώς αυτή είναι μια εξελισσόμενη διαδικασία, συνιστάται ο έλεγχος σε τακτά χρονικά διαστήματα, π.χ ανά έτος, προκειμένου μια οριακή στένωση να επισημανθεί και να προληφθεί η εξέλιξή της με κατάλληλη τροποποίηση κάποιων δραστηριοτήτων όπως αναφέραμε πιο πάνω. Σε κάθε περίπτωση, η σωστή ενημέρωση ιατρών και ασθενών, η υψηλή υποψία για την πάθηση και η έγκαιρη εμπλοκή του ειδικού, του ιατρού δηλαδή ο οποίος χειρουργεί τον αυχένα και μπορεί να κρίνει τις λεπτές αποχρώσεις της μπορεί να προλάβει μια σχεδόν προδιαγεγραμμένη πορεία και μια άσχημη κατάληξη. Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να επισκεφθείτε τους παρακάτω αξιόπιστους ιστότοπους: http://www.nhs.uk/conditions/Cervical-spondylosis/Pages/Introduction.aspx http://www.mountsinai.org/patient-care/health-library/diseases-and-conditions/cervical-myelopathy |
|